اثر کشت مخلوط سویا، ماش و لوبیا بر جذب کادمیم از خاک توسط ذرت و آفتابگردان

امروزه موضوع آلوده شدن خاک های کشاورزی به عناصر سنگین، که می تواند بر زنجیره ی غذایی تأثیرگذار باشد، یکی از نگرانی های مهم در دنیا است. این مطالعه با هدف بررسی اثر کشت مخلوط هر یک از گیاهان سویا، ماش و لوبیا بر جذب کادمیم توسط ذرت و آفتابگردان از یک خاک آلوده به 5 میلی گرم بر کیلوگرم کادمیم به صورت دو آزمایش جداگانه هر یک در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. در هر دو آزمایش تیمارهای آزمایشی شامل کشت مخلوط ذرت و سویا، ذرت و ماش، ذرت و لوبیا، آفتابگردان و سویا، آفتابگردان و ماش، آفتابگردان و لوبیا، کشت خالص ذرت و کشت خالص آفتابگردان بود. گیاهان در آزمایش اول در مرحله ی رویشی (60 روز پس از کاشت) و در آزمایش دوم در مرحله ی زایشی (90 روز پس از کاشت) برداشت شدند. نتایج نشان داد که وزن خشک اندام هوایی ذرت در مرحله رویشی در کشت مخلوط ذرت با هر یک از گیاهان سویا و لوبیا و در مرحله زایشی در کشت مخلوط ذرت با سویا، لوبیا و یا ماش نسبت به کشت خالص ذرت کاهش یافت. در هر دو مرحله برداشت وزن خشک اندام هوایی آفتابگردان در کشت مخلوط با سویا، لوبیا و یا ماش نسبت به کشت خالص آفتابگردان کمتر بود. در مرحله رویشی غلظت کادمیم در ذرت در کشت مخلوط با ماش نسبت به کشت خالص ذرت و غلظت کادمیم در آفتابگردان در کشت مخلوط با سویا نسبت به کشت خالص آفتابگردان بالاتر بود. در حالیکه در برداشت مرحله زایشی غلظت کادمیم در ذرت در کشت مخلوط ذرت با سویا ، ماش و یا لوبیا نسبت به کشت خالص ذرت و در آفتابگردان در کشت مخلوط آفتابگردان با لوبیا نسبت به کشت خالص آفتابگردان بطور معنی داری کمتر بود. تفاوت دیگر تیمارهای مخلوط با کشت خالص از این نظر معنی دار نبود. غلظت روی در ذرت در کشت مخلوط ذرت با ماش نسبت به کشت خالص ذرت و غلظت روی در آفتابگردان در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا نسبت به کشت خالص آفتابگردان در مرحله رویشی افزایش یافت. در برداشت مرحله زایشی در هر دو گیاه ذرت و آفتابگردان بین تیمارهای مخلوط و کشت خالص از نظر غلظت روی در گیاه تفاوت معنی داری وجود نداشت. غلظت کادمیم در دانه ذرت در کشت مخلوط ذرت با سویا و یا ماش نسبت به کشت خالص ذرت کمتر بود. تفاوت بین کشت مخلوط ذرت با لوبیا با کشت خالص ذرت از این نظر معنی داری نبود. غلظت کادمیم در دانه آفتابگردان در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا، ماش و یا لوبیا نسبت به کشت خالص آفتابگردان کاهش یافت. در غالب موارد همبستگی مثبتی بین تغییرات غلظت کادمیم در گیاه و فعالیت آنزیم های گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون رداکتاز وجود داشت. این همبستگی بین غلظت کادمیم و فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز بارزتر بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که کشت مخلوط با گیاهان سویا ، ماش و لوبیا می تواند بر میزان جذب، نحوه تخصیص بندی عناصر کادمیم و روی و میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی در گیاهان ذرت و آفتابگردان موثر باشد.